Podczas spacerów po lesie czasami można znaleźć pod drzewami płaty kory zadrukowane dziwnymi, powtarzającymi się symbolami. Można odnieść wrażenie, że wzory te zostały celowo wydrukowane. Czy w lasie żyje jakiś drukarz, który jest autorem tych dziwnych symboli?
REKLAMA
Tak, to Kornik drukarz (Ips typographus) niewielki chrząszcz długości 4-5 mm. Larwy kornika drążą w drzewie korytarze, które przypominają misterny wzór, stąd nazwa tego owada.
Wiosną dorosły samiec kornika opuszcza ściółkę, w której zimował, wznosi się w powietrze i zaczyna szukać drzewa, na którym będzie żerował.
W tym celu jednorazowo może przelecieć 500 metrów, a w ciągu całego dnia nawet 750 metrów. Do 8 km potrafią przelecieć korniki niesione przez wiatr. Podczas lotu kornik drukarz szuka lasów w których rosną świerki.
Dzieje się to dlatego, że korniki są monofagami (jednożercami), czyli organizmami odżywiającymi się we wszystkich stadiach rozwoju jednym rodzajem pokarmu.
W przypadku kornika drukarza, owady te jedzą łyko ze świerków. W drzewostanach świerkowych z udziałem innych gatunków iglastych mogą zasiedlać sosny, jodły, limbę i modrzewie.
Korniki szukają miejsc i drzew: na obrzeżach lasu, w lukach, lasów o złym stanie sanitarnym, osłabionych na skutek różnych czynników zewnętrznych, drzew starszych – powyżej 50 roku życia, grubszych, z grubszą korą.
Jak tylko samiec kornika znajdzie odpowiednie drzewo, wgryza się pod jego korę i zaczyna zjadać łyko.
Łyko to tkanka roślinna w drzewie znajdująca się tuż pod korą. Tkanka ta zajmuje się transportem składników pokarmowych, w tym produktów fotosyntezy. Zniszczenie łyka oznacza zniszczenie szlaków transportowych między koroną a korzeniami drzewa. Takie drzewa natychmiast stają się osłabione i z usychają.
W łyku samiec wygryza komorę godową, do której za pomocą substancji zapachowych (feromonów) zwabia samice.
Jeden samiec zwabia do komory od 2 do 7 samic.
W trakcie godów trwających od dwóch do trzech tygodni samiec i samice żywią się łykiem, wgryzają w nim chodniki, w których samice składają jajeczka. Na zewnątrz drzewa widać wtedy drobne rdzawe trocinki usuwane z żerowiska.
Jedna zapłodniona samica składa do 80 jajeczek, pięć zwabionych samic do jednego żerowiska, składa około 400 jaj.
Po zakończonych godach i złożeniu jajeczek samiec i samice korników szukają nowego miejsca, gdzie mogłyby założyć nowe żerowisko. Następnie przystępują do kolejnych, drugich w tym samym roku godów, w wyniku których przybędzie kolejnych 400 młodych chrząszczy.
W żerowiskach po upływie tygodnia lub dwóch z jaj wykluwają się larwy, które żywiąc się łykiem, wygryzają w nim kolejne chodniki. 3-4 tygodnie później larwy przepoczwarzają się w młode chrząszcze.
REKLAMA
Po upływie dwóch miesięcy od złożenia jaj powstałe z nich młode chrząszcze są gotowe do opuszczenia żerowiska, w którym się urodziły. Opuszczają żerowisko, szukają odpowiednich drzew i przystępują do założenia własnego żerowiska, budują komorę godową, w której będą się rozmnażać.
W okresie godów zwabione feromonem samca kornika do drzewa przylatują nie tylko samice, ale również inne samce, które zasiedlają drzewo i zakładają własne żerowiska.
Na 1 metrze bieżącym około stuletniego świerka może być 50 żerowisk. Na dwudziestometrowym świerku może być nawet 1000 żerowisk i 100 000 chrząszczy. Wystarczy 5000 owadów żywiących się łykiem, żeby zabić jedno drzewo.
Drzewo zaatakowane przez kornika można rozpoznać po tym, że: próbuje się bronić i zalewać kornika żywicą, pokryte jest brunatnymi trocinkami wyrzucanymi z drążonych korytarzy, ma jasnozielone, żółknące, a na końcu czerwieniejące i przerzedzające się igły, ostukiwane jest przez dzięcioły, które żywią się larwami kornika, ma obitą, odpadającą korę.
Co wpływa na rozwój kornika?
Światło — kornik ma wysokie wymagania świetlne, od tego zależy głównie aktywność owadów.
Temperatura — im cieplej, tym korniki są bardziej aktywne, szybciej się rozwijają, mają więcej generacji.
Opady — z wysokimi opadami w parze idzie spadek temperatury. Ogranicza to aktywność korników i ich rozwój.
Ponieważ kornik drukarz wyprowadza kilka pokoleń w ciągu roku, wielce prawdopodobnym jest (w sprzyjających dla niego warunkach), że owady wyległe na jednym drzewie w ciągu roku przyczyniają się do zniszczenia kilkuset drzew.
bialystok.lasy.gov.pl
opr. (orj)
REKLAMA
Zdjęcia - bialystok.lasy.gov.pl: