Wieczór 7 kwietnia w Kinie „Sokół" upłynął pod znakiem dobrego kina dokumentalnego. Prezentowany sokólskiej publiczności obraz „Wybraniec bogów" miał swoją premierę online w roku 2021 w trakcie trwania II Międzynarodowego Festiwalu Filmowego o Totalitaryzmach „Echa Katynia". W Sokółce pojawił się w kontekście zbliżających się obchodów Dnia Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej.
Widzowie po projekcji spotkali się z historykiem z Biura Badań Historycznych IPN w Białymstoku, Pawłem Niziołkiem oraz odtwórcą postaci Józefa Marcinkiewicza w części fabularyzowanej dokumentu, aktorem Sebastianem Słomińskim. Rozmowa dotyczyła tragicznej, tytułowej postaci geniusza matematycznego Józefa Marcinkiewicza, wywodzącego się z miejscowości Cimoszka, koło Janowa.
Widzowie dowiedzieli się jaki splot wydarzeń doprowadził najpierw do publikacji książkowych o postaci Marcinkiewicza – był to początek zainteresowania Instytutu Pamięci Narodowej nagraniem relacji naukowców, historyków oraz rodziny dotyczących tragicznie zmarłego 30-letniego naukowca. Bazą filmu okazała się publikacja „Józef Marcinkiewicz. Genialny Matematyk – Męczennik Katynia" pod redakcją Janiny Marciak-Kozłowskiej i Emilii Jakimowicz. Dokument podejmuje się jednak również fabularyzacji narracji biograficznej zawartej w wypowiedziach ekspertów.
O swoim udziale w projekcie, pracy nad częścią inscenizowaną dokumentu opowiadał aktor młodego pokolenia Sebastian Słomiński. Okazało się że jest to jego pierwsza główna rola filmowa. Artysta od 12 lat pracuje i mieszka w Warszawie. Zanim rozpoczął studia w stolicy, wychowywał się i uczył w Sokółce, był członkiem amatorskiego teatru „Coś" działającego przy Sokólskim Ośrodku Kultury. Obecnie działa w Teatrze Pijana Sypialnia oraz placówkach kulturalnych Warszawy, zajmuje się nie tylko aktorstwem, ale dużo czasu poświęca edukacji teatralnej. Aktor wskazał na ważny nowy kontekst, w jakim czyta się dziś postać Marcinkiewicza – wojny na Ukrainie.
Przedmiotem dyskusji wieczoru był przede wszystkim dramatyczny wybór naukowca – dobrowolny powrót do kraju ze stypendium zagranicznego i udziału w wojnie obronnej 1939 roku oraz braku podęcia przez niego ucieczki z konwoju zmierzającego do obozu jenieckiego w głąb Rosji. Pojawił się głos publiczności buntujący się przeciwko takiej decyzji i takiemu pojmowaniu patriotyzmu. Autor publikacji o rodzinie Marcinkiewiczów, Paweł Nizołek przypomniał o „podwójnej śmierci" Józefa Marcinkiewicza, jako ofiary zbrodni katyńskiej. Jego nazwisko i dokonania dla matematyki polskiej podlegały cenzurze ze względów politycznych.
Wśród publiczności DKF „Fantom" znaleźli się m.in. krewni Marcinkiewicza, uczniowie Zespołu Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Janowie wraz z opiekunami, a także studenci Uniwersytetu Trzeciego Wieku w Sokółce.
Prezentacji filmu towarzyszyło przypomnienie w holu kinowym archiwalnej wystawy Muzeum Ziemi Sokólskiej SOK dotyczącej naukowca, powstałej w roku 2019 w ramach projektu finansowanego ze środków Fundacji BGK.
Organizatorami wydarzenia byli Sokólski Ośrodek Kultury, IPN Oddział w Białymstoku, Uniwersytet Trzeciego Wieku w Sokółce - czytamy w mailu nadesłanym do redakcji.
opr. (pb)
Zdjęcia - W. Panow: