Co łączy czeski Terezin i Dąbrowę Białostocką? Wystawa w foyer Muzeum Getta pt. „Kadisz dla Dąbrowy Białostockiej”.
18 prac zainspirowanych wizytą w Dąbrowie (w maju 2016 roku) stworzył Mark Podwal (rocznik 1945), nowojorski lekarz, autor książek, malarz, ilustrator, współpracownik „New York Timesa”. Jego dzieła można znaleźć w zbiorach Metropolitan Museum of Art, Victoria and Albert Museum, Carnegie Museum of Art, Muzeum Sztuki Fogg, Muzeum Żydowskim w Pradze, Bibliotece Kongresu, Bibliotece Watykańskiej i innych rozpoznawalnych miejscach.
Większość metaforycznych prac autora skupia się na żydowskiej legendzie, historii i tradycji, a dlaczego Dąbrowa Białostocka stała się symboliczną bohaterką grafik – matka artysty Dwora Epelbaum pochodziła z tejże miejscowości i autor czuje z nią ogromną więź.
W publikacji towarzyszącej wystawie pt. „Kadisz dla Dąbrowy Białostockiej”, tłumaczonej na wiele języków, znajduje się zapis: „Seria prac jest w istocie wizualnym pamiętnikiem mojej podróży do Dąbrowy. (…) osobistym zapisem wyobrażeń o moich polskich korzeniach.” Prace gościły już w białostockim Centrum Zamenhofa, Domku Pastora w Łomży i w synagodze grodzieńskiej. Stała wystawa dostępna jest w siedzibie Zespołu Szkół w Dąbrowie Białostockiej.
W związku z pandemią pierwotny termin wystawy w Terezinie został przeniesiony i nie było możliwości organizacji wernisażu w tradycyjnym rozumieniu. Kiedy sytuacja epidemiologiczna się poprawiła ustalono datę lipcową. Autor przyleciał specjalnie na tę okoliczność z USA i 26 lipca miało miejsce wyjątkowe, wzruszające spotkanie. Dąbrowę Białostocką reprezentowała Dorota Budzińska (Zespół Szkół w Dąbrowie Biał., liderka Forum Dialogu), Joanna Konstańczuk i Mirella Stupak (ZS w Dąbrowie Biał.), Maciej Sulik (dyrektor dąbrowskiego MGOK-u), z ramienia Powiatu – Aneta Tumiel (Referat Promocji).
„Program wizyty był niezwykle bogaty. Po wspólnym zwiedzaniu wystawy delegacja udała się do Pragi. Mieliśmy wyjątkową możliwość i zaszczyt bycia oprowadzonym po czeskich synagogach przez samego Marka Podwala. W każdym z odwiedzanych miejsc autor opowiadał nam o jego historii, wskazywał na autorskie akcenty (projekt religijnych tkanin). Osoba przewodnika, jego format i charyzma sprawiła, że niezwykły spacer śladami żydowskiej tradycji, religii i kultury okazał się dla uczestników bardzo emocjonujący i na pewno zapisze się w naszej pamięci jako bardzo ważne wydarzenie” – czytamy na sokolka-powiat.pl.
Spotkanie miało także za cel nawiązanie szerszej współpracy z autorem. Jednym z jego owoców było potwierdzenie zgody na powstanie muralu w Dąbrowie Białostockiej, według projektu artysty, który sam tak o nim opowiada: „By uczcić pamięć Żydów, którzy od wieków mieszkali w Dąbrowie Białostockiej namalowałem wyobrażenie dębu z 22 literami alfabetu jidysz porozrzucanymi pośród jego liści. (…) Artystyczne wyobrażenia moich polskich korzeni jest próbą uczczenia nieistniejącego już świata przedwojennego polskiego sztetla, świata, który w dużej mierze wpłynął na moją twórczość" (cytat za www.jewishbialystok.pl).
„Zainteresowanych cyklem dąbrowskich prac informujemy, iż planowana jest wystawa w synagodze w Orli (21 sierpnia), kolejne – w Sokółce oraz w wyremontowanej dawnej bożnicy w Suchowoli" - podaje portal sokolka-powiat.pl.
opr. (or)
Zdjęcia - sokolka-powiat.pl:
* Materiał zlecony