„Niepodległość województwa białostockiego” - to temat konferencji, która odbyła się dziś w sokólskim kinie "Sokół" w Sokółce.
- Sokółka, podobnie jak większość miejscowości na terenie ówczesnego województwa białostockiego, nie odzyskała niepodległości w listopadzie 1918 roku, a dopiero wiosną 1919 roku - powiedziała nam Magdalena Dzienis-Todorczuk z białostockiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej. - Na wieść o powrocie Józefa Piłsudskiego do Warszawy, o przejęciu przez niego władzy, na wieść o klęsce Niemiec w I wojnie światowej, w większości miejscowości na terenie województwa doszło do wystąpień zbrojnych przeciwko Niemcom. W Sokółce miejscowa ludność, wspierana przez POW, chwyciła za broń i rozbroiła Niemców. Niestety tylko na 4 dni. 15 listopada 1918 roku Niemcy wrócili do Sokółki, aresztowali kilka osób, które brały udział w tym zrywie. Zostały one zamordowane. Niemcy przeprowadzili też aresztowania w okolicznych miejscowościach.
Władza niemiecka znowu utrwaliła się na naszym terenie, choć pozwolono na formowanie niektórych polskich instytucji, między innymi Rady Powiatowej powstałej z inicjatywy Nikodema Henryka Hryckiewicza, pochodzącego z Nierośna.
- Dlaczego te tereny wciąż były pod okupacją niemiecką? Otóż po wojnie na Wschodzie ciągle pozostawała ogromna armia niemiecka, którą trzeba było ewakuować. Józef Piłsudski obawiał się, że ewakuacja przez centrum Polski - dopiero co odrodzonego kraju - przyniesie gwałty, zniszczenia, niepotrzebne walki, a być może stanie się zarzewiem kolejnej wojny. Ostatecznie ewakuacja odbyła się przez Prusy Wschodnie, drogą kolejową, między innymi przez Białystok i Grajewo. Niemieccy żołnierze opuścili Sokółkę 13 kwietnia 1919 roku, a Wojsko Polskie wkroczyło 19 kwietnia. Choć co do tej ostatniej daty są pewne wątpliwości. Są różne źródła i dokumenty mówiące o tym, kiedy to nastąpiło. Jest kronika szkoły, która była spisywana w tym okresie, i mówi o 19 kwietnia. Inne dokumenty wskazują 28 kwietnia. Miejmy nadzieję, że zostanie to ostatecznie sprecyzowane - tłumaczyła Magdalena Dzienis-Todorczuk.
Dzisiejszy spotkanie okrasił występ uczniów Samorządowej Szkoły Muzycznej i stopnia w Sokółce oraz wystawa "Województwo białostockie u progu niepodległości II RP".
Organizatorami spotkania był IPN Oddział w Białymstoku, burmistrz Sokółki, Stowarzyszenie Historyczne im. Bohaterów Ziemi Sokólskiej oraz Sokólski Ośrodek Kultury.
Tymczasem w najbliższą niedzielę w Sokółce odbędą się uroczyste obchody 100. rocznicy odzyskania niepodległości przez miasto.
CZYTAJ: Sokółka będzie świętować setną rocznicę odzyskania niepodległości [PROGRAM]
(mby)
„Niepodległość województwa białostockiego”: