18 lipca, po 77 latach od śmierci, odbył się pogrzeb pierwszej odnalezionej i zidentyfikowanej ofiary Obławy Augustowskiej - 29 letniego ppor. Wacława Sobolewskiego ps. „Sęk”, „Skała”.
Ppor. Wacław Sobolewski walczył o niepodległość Polski jako żołnierz Wojska Polskiego w 1939 r. i jako dowódca partyzancki w strukturach AK – AKO Obwodu Augustów. Był dowódcą o długim stażu i dużym doświadczeniu, walczącym zarówno z okupantem niemieckim, jak i sowieckim.
Urodził się 12 sierpnia 1916 r. we wsi Topiłówka w powiecie augustowskim. W 1932 r. został przyjęty do Podoficerskiej Szkoły Piechoty dla Małoletnich w Śremie, po ukończeniu której został skierowany do Baranowicz. Podczas wojny obronnej 1939 walczył pod Mławą, a następnie w obronie Warszawy. Po kapitulacji dostał się do niewoli, z której zbiegł i powrócił w rodzinne strony.
W 1940 r. został zatrzymany przez NKWD i osadzony w areszcie w Augustowie, a następnie w więzieniu w Grodnie, skąd wyszedł po opanowaniu miasta przez Niemców w czerwcu 1941. W sierpniu 1941 r. wstąpił do Związku Walki Zbrojnej, pełnił początkowo funkcję dowódcy plutonu w kompanii Piotra Milanowskiego ps. „Ćma”, a następnie jego zastępcy. W czerwcu 1942 zagrożony aresztowaniem, zorganizował oddział partyzancki, który wiosną 1943 r. połączono z oddziałem Walentego Klewiado ps. „Sęp”. Po zakończeniu akcji „Burza” i ustabilizowaniu się frontu zamieszkał we wsi Kamienna Nowa (gmina Dąbrowa Białostocka).
Z rozkazu Komendanta Obwodu Armii Krajowej Obywatelskiej Augustów ZOSTAŁ mianowany dowódcą kompanii na gminę Lipsk (krypt. „Jodły”) oraz oddziału partyzanckiego. Podczas Obławy Lipcowej „Sęk” przekazał swoich ludzi pod komendę sierż. Władysława Stefanowskiego ps. „Grom”, a sam wrócił na teren powiatu sokólskiego. Został zatrzymany przez Sowietów we wsi Kamienna Nowa. Konwojowany z punktu filtracyjnego w Kolnicy prawdopodobnie do Augustowa, podjął w Osowym Grądzie dramatyczną próbę ucieczki. Został zastrzelony, a ciało wrzucone w lej po ostrzale artyleryjskim na pobliskim polu.
- Podporucznik Wacław Sobolewski jest pierwszą odnalezioną i zidentyfikowaną ofiarą Obławy Augustowskiej przez Instytut Pamięci Narodowej, który w swoich zadaniach ma przywracanie pamięci o naszych narodowych bohaterach, poprzez poszukiwanie ich szczątków i organizowanie godnych pochówków. Problem związany z tymże poszukiwaniem jest sprawą dość złożoną. Ofiary Obławy Augustowskiej pomimo odnalezienia podporucznika Sobolewskiego nadal spoczywają w nieznanym miejscu. Mamy wiele hipotez, jednak nadal nie możemy w pełnej gotowości i z pełnym poświęceniem ich weryfikować, dlatego, że w ramach prowadzonego przez pion śledczy IPN dochodzenia, nie uzyskaliśmy pomocy prawnej ani od Rosji, ani od Białorusi. Białoruś również nie udzieliła pozwolenia na wejście zespołów archeologicznych, które by mogły sprawdzić teren pasa przygranicznego, nieopodal wsi Kalety, gdzie według świadków mogłyby się znajdować doły śmierci. Warto podkreślić, że swój udział w pozbawieniu wolności polskich bohaterów mieli również rodzimi ubecy. To oni wskazywali miejsca pobytu członków polskiego podziemia niepodległościowego. Zważywszy na to, co dzieje się teraz za naszą wschodnią granicą, nie wydaje się, aby zaistniała sytuacja pozwalająca zweryfikować posiadane hipotezy odnośnie miejsca spoczynku ofiar obławy, ale przecież upadają wszystkie imperia. Miejmy więc nadzieję, jako że archiwa nie płoną, a kości leżą tam, gdzie zostały złożone, że przyjdzie taki moment, gdy odszukamy również pozostałe ofiary Obławy Augustowskiej – największej komunistycznej zbrodni dokonanej na Polakach w powojennej Polsce - mówił dyrektor białostockiego Oddziału IPN dr hab. Piotr Kardela.
W uroczystościach brali udział m.in. sekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji i Nauki - Dariusz Piontkowski, poseł na Sejm RP - Jarosław Zieliński, wojewoda podlaski - Bohdan Paszkowski, senator – Marek Komorowski, dyrektor białostockiego Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej - dr hab. Piotr Kardela, starosta augustowski - Jarosław Szlaszyński oraz wnuczka „Sęka" - Jolanta Radziewicz, która w bardzo wzruszający sposób wspominała opowieści babci o dziadku.
W pogrzebie uczestniczyły młodsze pokolenia – wnukowie i prawnukowie, a także praprawnukowie ppor. Wacława. Nagrobek ppor. Sobolewskiego powstał staraniem Oddziałowego Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Białymstoku.
Szczątki Wacława Sobolewskiego zostały odnalezione przez pracowników Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN w trakcie prac ekshumacyjnych prowadzonych w październiku 2019 r. w okolicach miejscowości Osowy Grąd w powiecie augustowskim. Uroczystość wręczenia noty identyfikacyjnej rodzinie ppor. Wacława miała miejsce w sierpniu 2021 r. „Sęk”, „Skała”, jest jedyną odnalezioną i zidentyfikowaną ofiarą, spośród wszystkich zamordowanych Polaków podczas Obławy Augustowskiej.
bialystok.ipn.gov.pl
opr. (or)
Zdjęcia - bialystok.ipn.gov.pl: