Niebielistka trwała (Swertia perennis) rośnie obecnie w kilkunastu miejscach w Polsce, w górach i na niżu. Na Podlasiu można ją spotkać m.in. w Biebrzańskim Parku Narodowym.
REKLAMA
Jej nizinny podgatunek występuje niezmiernie rzadko. Jest wyższy, dorasta do 60 cm i bogatszy w gwieździste, fioletowe kwiaty. W Biebrzańskim Parku Narodowym została stwierdzona tylko w basenie górnym, na tutejszych mechowiskach.
Niebielistka trwała należy do rodziny goryczkowatych (Gentianaceae), jest gatunkiem borealno-górskim i pamiątką po ostatnim zlodowaceniu. W Polsce jest objęta ścisłą ochroną gatunkową i wymaga ochrony czynnej, wymieniona w Polskiej Czerwonej Księdze Roślin z kategorią EN (zagrożona wyginięciem).
Niebielistka trwała jest hemikryptofitem o ciemnych płożących się kłączach, z ogonkowymi, odziomkowymi liśćmi tworzącymi rozetę. Pęd generatywny zakończony jest kwiatostanem, na który składa się od kilku do ponad 80 kwiatów. Niebielistka trwała kwitnie od sierpnia do października, kiedy większość roślin dwuliściennych związanych z mechowiskami owocuje. Optimum kwitnienia przypada na sierpień. Kwiaty złożone są z 4-5 płatków korony, o kolorze blado fioletowym do brudnofioletowego. Składają się z jednego słupka położonego centralnie i 4-5 otaczających go pręcików. U podstawy płatków korony znajduje się 8-10 miseczkowatych miodników zakończonych frędzlami miodnikowymi, wytwarzających nektar. Kwiaty wabią owady, przede wszystkim błonkówki i muchówki.
REKLAMA
W miejscu uszkodzenia, np. na skutek zdeptania przez zwierzęta, tkanki liści ciemnieją, nabierając atramentowego koloru, stąd prawdopodobnie pochodzi polska nazwa gatunku. Nazwa łacińska związana jest z nazwiskiem holenderskiego ogrodnika i artysty - malarza żyjącego na przełomie XVI i XVII w - Emanuela Sweerta.
W 2023 roku na najliczniejszym stanowisku niebielistki trwałej został przeprowadzony monitoring gatunku oraz działania ochrony czynnej zapobiegające zarastaniu torfowiska.
Biebrzański Park Narodowy/Facebook
opr. (orj)
Zdjęcia - Biebrzański Park Narodowy: