Szczepienie na wściekliznę u ludzi nie jest tak popularne w naszym kraju jak w przypadku szczepionek na inne choroby zakaźne takie jak m.in. ospa czy odra, jednak w niektórych sytuacjach okazuje się niezbędne dla zachowania pełnego bezpieczeństwa i przeciwdziałania rozwojowi choroby, która może być niezwykle groźna dla ludzi. Zabezpieczenie się przed wirusem wścieklizny to skuteczny sposób na uratowanie swojego zdrowia, a nawet życia. Kto powinien się zaszczepić i dlaczego to takie ważne? Sprawdźmy.
1. Szczepienie na wściekliznę - co to za choroba?
2. Szczepienie przeciwko wściekliźnie - jakie choroba daje objawy i jak ją leczyć?
3. Profilaktyczne szczepienie i nie tylko - kto powinien się szczepić i ile dawek przyjąć?
Szczepienie na wściekliznę - co to za choroba?
Wścieklizna to jedna z najbardziej groźnych dla człowieka chorób zakaźnych wywoływana przez wirusy, która atakuje układ nerwowy. Co ważne, do tej pory nie wynaleziono na nią skutecznego leku, dlatego też w zaawansowanym stadium oznacza zgon chorującego na nią pacjenta.
Wirus wścieklizny w Polsce przenoszony jest najczęściej przez dzikie zwierzę. W praktyce mowa o takich jak m.in. lisy, wiewiórki, łasice czy też nietoperze. Co prawda do rozwoju może dojść również po ugryzieniu lub oślinieniu przez niezaszczepione zwierzę domowe, jednak istnieje na to bardzo małe prawdopodobieństwo z uwagi na obowiązek szczepienia pupili wynikający z ustawy o ochronie zdrowia zwierząt i zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt.
Jakie są przyczyny wścieklizny? Odpowiedzialny za jej występowanie jest wirus (z rodzaju Lyssavirus). Okres wylęgania się wirusa trwa w przedziale 4-12 tygodni. Może być także krótszy lub dłuższy. Jeśli nie otrzymamy odpowiedniej profilaktyki poekspozycyjnej, wówczas wirus może doprowadzić do zapalenia mózgu, a nawet do zgonu. Warto wiedzieć, że wirus występuje na wszystkich kontynentach. Wyjątek stanowi Antarktyda i niektóre wyspy. Warto wiedzieć, że jest on wrażliwy zarówno na światło słoneczne, jak i na wysoką temperaturę. Wykazuje natomiast odporność na niskie temperatury.
Szczepienie przeciwko wściekliźnie - jakie choroba daje objawy i jak ją leczyć?
Należy mieć świadomość tego, że wścieklizna jest zaliczana do jednych z najbardziej groźnych chorób zakaźnych dla organizmu człowieka, które wywołują wirusy. Zachorowanie na nią jest tożsame z atakiem na układ nerwowy, co może doprowadzić do bardzo poważnych konsekwencji. Dlatego tak istotne są szczepienia przeciw wściekliźnie. Po podaniu szczepionki ryzyko zachorowania znacznie się zmniejsza.
W jaki sposób można zarazić się wścieklizną? Przez ukąszenie zarażonych nią zwierząt, jak również oślinienie np. zranionego miejsca. W początkowej fazie mogą wystąpić takie dolegliwości jak utrata apetytu, jak również bóle głowy. Ponadto można także odczuwać takie dolegliwości jak gorączka, kaszel czy też mdłości. Do tego dochodzi również mrowienie w miejscu ukąszenia. Kiedy dochodzi do rozwinięcia się choroby, dochodzą takie objawy jak: światłowstręt, napady szału, paraliż i trudności w połykaniu. Choroba kończy się śpiączką i śmiercią.
U niektórych pacjentów ze wścieklizną można zaobserwować silne podniecenie, zaburzenia mowy, omamy wzrokowe, jak również słuchowe. Każdy najmniejszy bodziec może wywoływać drgawki, skurcze mięśni o wysokim nasileniu, a nawet skurcze mięśni jamy ustnej, które mogą prowadzić nie tylko do problemów z jedzeniem, ale stanowią bezpośrednie zagrożenie dla życia. Wodowstręt to też bardzo często spotykany objaw wścieklizny u ludzi.
Jak się leczy wściekliznę? Jak już wcześniej wspomnieliśmy, wyleczenie wścieklizny jest niemożliwe. Zatem zareagowanie dopiero w przypadku pojawienia się pierwszych objawów świadczących o zakażeniu tą chorobą jest jednoznaczne z tym, że na skuteczne działanie jest już za późno.
Co zatem należy zrobić? Przede wszystkim należy niezwłocznie skontaktować się z najbliższą placówką medyczną jeśli istnieje podejrzenie, że zostaliśmy zaatakowani przez dzikie zwierzę. Mowa nie tylko o ugryzieniu, ale również zadrapaniu czy oplucie. Warto dmuchać na zimne, dlatego też każdy taki przypadek należy natychmiast zgłosić o pomoc.
Rozwój choroby można więc zahamować w jej początkowym stadium - poprzez podanie pacjentowi surowicy odpornościowej. Konieczna jest również szczepionka inaktywowana, która zawiera w sobie zabitego wirusa wścieklizny. Musi być ona podana według określonego schematu.
Niezwykle ważne jest to, że osoby zakażone muszą być odizolowane. Ponadto leczenie w takim przypadku jest równoznaczne z łagodzeniem objawów. Warto również mieć na uwadze to, że pacjenci ze wścieklizną muszą być karmieni drogą pozajelitową.
Profilaktyczne szczepienie i nie tylko - kto powinien się szczepić i ile dawek przyjąć?
Szczepienie na wściekliznę jest zalecane szczególnie dla osób, które są w grupie ryzyka, czyli narażone są na kontakt z potencjalnymi zakażonymi zwierzętami. Wśród nich istotne miejsce na liście do zaszczepienia zajmują weterynarze, jak również laboranci czy też pracownicy schronisk. Warto również zadbać o szczepienia, kiedy planujemy podróż do krajów endemicznych, czy też wówczas, kiedy będziemy przebywać na terenach, gdzie mogą pojawić się dzikie zwierzęta. Szczepionkę powinny przyjąć też osoby, które mogą mieć potencjalny kontakt z wirusem (zostały pogryzione, zadrapane czy też miały kontakt ze śliną).
Jeśli weźmiemy pod lupę szczepienia dedykowane ludziom, wówczas mowa o takich, które zawierają zabitego wirusa wścieklizny.
Jak przedstawia się schemat szczepienia? Mówimy o trzech dawkach szczepienia podstawowego (szczepienie pierwotne). Dawka przypominająca podawana jest po 12 miesiącach, a następne dawki przypominające muszą być podawane co 5 lat (ponieważ kończy się okres ważności szczepienia).