Słuch jest zmysłem, który może ulegać osłabieniu wraz z wiekiem, a także pod wpływem wielu czynników, głównie hałasu, częstych infekcji i urazów. Osoby, u których podejrzewa się niedosłuch, kierowane są na badania słuchu – obiektywne i/lub subiektywne. Dowiedz się, jakie metody wykorzystywane są najczęściej i jakie nieprawidłowości można stwierdzić na podstawie uzyskanych wyników.
Jakie czynniki mogą prowadzić do zaburzeń lub utraty słuchu?
Narząd słuchu jest bardzo skomplikowany pod względem funkcjonalności i budowy. Jest też bardzo delikatny, wrażliwy na hałas i urazy. Już drobne zmiany w jego obrębie mogą odpowiadać za niedosłuch, który dzieli się głównie na odbiorczy i przewodzeniowy.
Poza wadami wrodzonymi, zaburzenia słuchu mogą być następstwem wielu czynników, głównie takich jak:
• mechaniczne urazy ucha i czaszki;
• przebyte infekcje, zarówno dotyczące uszu (np. zapalenie ucha środkowego), jak i ogólnoustrojowe (np. świnka);
• otoskleroza (zwyrodnienie kosteczek słuchowych);
• częsta ekspozycja na hałas;
• uraz akustyczny;
• zablokowanie światła przewodu słuchowego przez woskowinę lub ciało obce;
• zmiany nowotworowe.
Kiedy należy udać się na badanie słuchu?
Warto pamiętać, że badanie słuchu nie jest równoznaczne z badaniem uszu. W ostatnim przypadku stosuje się metody, które pozwalają na wizualną ocenę struktur ucha zewnętrzne, środkowego i w razie potrzeby wewnętrznego. Zwykle w pierwszej kolejności lekarz przeprowadza badanie otoskopowe. W jego trakcie może zauważyć np. obecność ciała obcego, nadmiaru woskowiny, czy stanu zapalnego, które mogą odpowiadać za zaburzenia słuchu. W razie wskazań specjalista kieruje Pacjenta na badania obrazowe (rentgen, rezonans magnetyczny, tomografię komputerową).
Z kolei celem badania słuchu jest sprawdzenie funkcji tego zmysłu. Na podstawie różnych metod można potwierdzić lub wykluczyć niedosłuch, sklasyfikować jego rodzaj oraz ocenić stopień zaawansowania. Badania słuchu przeprowadza się więc głównie u osób, które zauważają osłabienie zdolności słyszenia, doznają innych zaburzeń słuchu (szumów usznych, pisków) lub mają problemy z komunikacją.
Jakie badania słuchu wykonuje się najczęściej?
Aby zbadać słuch, wykorzystuje się metody subiektywne i obiektywne, czyli takie, które wymagają udziału Pacjenta oraz te niezależne od niego. Wśród badań najczęściej wykonywanych wyróżnia się audiometrię tonalną i impedancyjną, określaną również jako tympanometria.
Do innych praktykowanych metod diagnostycznych zalicza się m.in.: audiometrię słowną, badanie korzyści z aparatów słuchowych, próbę nadprogową SISI, test drożności trąbki słuchowej (ETF), czy ocenę progu dyskomfortowego słyszenia (UCL). Jednak w pierwszej kolejności zwykle przeprowadza się wspomniane badania audiometryczne.
Na czym polega audiometria impedancyjna i tonalna?
Tympanometria jest jednym z najczęściej wykonywanych badań słuchu. Metoda ta nie wymaga zaangażowania Pacjenta, dlatego może być wykorzystana w przypadku małych dzieci, nawet czteromiesięcznych. Jest to całkowicie nieinwazyjne i bezbolesne badanie. Jego celem jest rejestracja wychylenia błony bębenkowej na skutek generowanego ciśnienia w przewodzie słuchowym.
Audiometria impedancyjna służy do diagnostyki zapalenia ucha środkowego, a także różnego rodzaju niedosłuchu i wad w obrębie narządu słuchu, także podejrzenia niedowładu nerwu twarzowego. Za pomocą tej metody można stwierdzić m.in.:
• niedosłuch przewodzeniowy, odbiorczy, ośrodkowy, ślimakowy i pozaślimakowy, czyli m.in. nieprawidłowości dotyczące kosteczek słuchowych, czy błony bębenkowej;
• niedrożność trąbki słuchowej;
• obecność płynu w jamie bębenkowej;
• perforację membrany;
• zanikanie odruchy strzemiączkowego;
• wysiękowe zapalenie ucha środkowego.
Tympanometria to stosunkowo proste badanie słuchu. W jego trakcie do kanału słuchowego wprowadza się specjalną sondę i mierzy fale odbijające się od błony bębenkowej w zależności od zmiennego ciśnienia. Cała procedura zwykle trwa zaledwie kilkanaście minut.
Z kolei audiometria tonalna wymaga już zaangażowania ze strony Pacjenta, dlatego nie jest to badanie słuchu zalecane w przypadku małych dzieci i osób, które ze względu na dysfunkcje umysłowe lub fizyczne nie mogą współpracować z osobą przeprowadzającą badanie. Metoda ta polega na rejestracji progu słyszenia dźwięków o różnej częstotliwości. Badanie przeprowadza się w kabinie dźwiękoszczelnej. Pacjent słyszy dźwięki o różnym natężeniu i za pomocą przycisku sygnalizuje moment, w którym są one dla niego słyszalne.