Zaraz po mózgu oko to najbardziej skomplikowany narząd w ciele ludzkim. Jego budowa jest niezwykle złożona, przez co, w obecnym stanie wiedzy medycznej, niemożliwym jest przeszczepienie tego organu – oczy zawierają ponad milion włókien nerwowych połączonych z mózgiem! Co ciekawe, tylko 1/6 gałki ocznej człowieka jest odsłonięta, a cały mechanizm kryje się oczodole. Jak działa oko? W jaki sposób rozwijają się wady wzroku? Czym jest zwyrodnienie plamki żółtej?
Prawidłowa budowa oka
Gałka oczna waży zaledwie ok. 7-8 gramów i mierzy ok. 2,5 centymetra średnicy, a sam narząd odpowiada nie tylko za przetwarzanie ponad 80% bodźców ze świata zewnętrznego, ale i za koordynację ruchów czy utrzymanie równowagi. Cały narząd wzroku tworzą gałka oczna, aparat ruchowy oka i aparat ochronny oka, na który składają się oczodoły, powieki i narząd łzowy. Co ciekawe, to dzięki oczodołom oko się nie poci – pot hamują brwi. Sama gałka oczna z wyglądu przypomina kulę; jest ona zbudowana z trzech błon (zewnętrznej, środkowej i wewnętrznej). Błona zewnętrzna zawiera to, co znajduje się na zewnątrz oka, czyli białą twardówkę i przezroczystą rogówkę, w której to z kolei znajduje się m.in. spojówka. W błonie środkowej (nazywanej także błoną naczyniową) leżą natomiast m.in. kolorowa tęczówka ze źrenicą, ciało rzęskowate(do którego przyczepiona jest soczewka) i naczyniówki. Trzecia błona oka, wewnętrzna (czuciowa) to siatkówka, która jest złożona z wielu elementów światłoczułych, w tym z plamki żółtej. Jak widać, budowa oka jest bardzo skomplikowana. Gdyby wybrać najważniejsze elementy oka, byłaby to twardówka (ma funkcję ochronną, chroni przed urazami, jest bardzo słabo unaczyniona), tęczówka (kontroluje ilość promieni słonecznych, które dostają się do wnętrza oka), soczewka (skupia w sobie światło i dzięki niej możemy widzieć ostre obrazy), rogówka (tworzy obraz) i siatkówka (odbiera impulsy świetlne i przekształca je w impulsy elektryczne).
Zwyrodnienie plamki żółtej
Zwyrodnienie plamki żółtej to jedno z najczęściej występujących schorzeń siatkówki. Plamka żółta jest elementem światłoczułym, w którym znajduje się bardzo duże zagęszczenie receptorów (mających żółty kolor, stąd nazwa). Plamka żółta odpowiada za ostre widzenie, rozpoznawanie barw oraz rozpoznawanie szczegółów obiektów zarówno z bliży, jak i z dali. Tak więc, plamka żółta ma niezwykle ważne funkcje dla jakości widzenia. Jej zwyrodnienie (nazywane skrótowo AMD) polega na stopniowym, ale postępującym zaburzeniem ukrwienia oraz na zaniku fotoreceptorów. Przyczyn tej choroby jest wiele, m.in. otyłość, palenie papierosów lub nadużywanie alkoholu, nadciśnienie, nadmierna ekspozycja na słońce, zła dieta (w szczególności niedobory niektórych witamin, np. witaminy C), predyspozycje genetyczne oraz podeszły wiek. Zwyrodnienie plamki żółtej najczęściej przebiega w postaci suchej (może także w postaci wysiękowej, ale to zaledwie 10% przypadków), której leczenie polega na suplementacji i korygowaniu wady wzroku. Postać sucha zwykle jest przewlekła, początkowo daje niewielkie objawy (pogorszenie wzroku, nieostre widzenie), co zrzuca się na karb zmęczenia lub przesiadywania przed komputerem. Postępujące zwyrodnienie plamki żółtej jednak coraz bardziej wpływa na jakość obrazu, m.in. mogą pojawić się ciemne plamy w centrum widzenia (zaburzenie tzw. widzenia centralnego) czy zakrzywienie widzianego obrazu. Nieleczone zwyrodnienie plamki żółtej prowadzi do całkowitej utraty widzenia. Jak można wywnioskować, aby w celu profilaktyki AMD warto prowadzić zdrowy styl życia i mieć urozmaiconą dietę, bogatą w antyoksydanty.
Korygowanie wad wzroku
Zwyrodnienie plamki żółtej jest chorobą siatkówki, która wiąże się z zaburzeniem funkcjonowania tego elementu narządu wzroku. Zapadają na nią najczęściej osoby starsze, jednak zdarza się to także młodszym – szczególnie tym, którzy mają predyspozycje genetyczne lub prowadzą bardzo zły tryb życia. Szacuje się jednak, że nawet ponad 70% ludzi ma wady wzroku, które są związane z nieprawidłowym przetwarzaniem obrazu przez siatkówkę. Trzeba pamiętać, że wady wzroku nie są chorobami, a ich leczenie polega wyłącznie na właściwej korekcji wzroku.