Przepisy polskiego prawa zobowiązują podatników, którzy dokonują transakcji w obrocie gospodarczym, do uiszczenia podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC). Jest on następcą opłaty skarbowej, której dokonywało się przy zawieraniu umów i wydawania oświadczeń woli o cywilnoprawnym charakterze. Od 1 stycznia 2001 podatnik dokonujący poszczególnych czynności zobowiązany jest do sporządzenia deklaracji PCC-3 i wpłacenia do odpowiedniego organu podatkowego kwoty wyliczonej według określonych przepisami stawek.
Co podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych?
Podstawę prawną obłożenia podatkiem od czynności cywilnoprawnych stanowi ustawa z dnia 9 września 2000 roku o podatku od czynności cywilnoprawnych. Punkt 1 ustępu 1 tej ustawy objęte PCC są:
- • Umowa zamiany lub sprzedaży praw majątkowych i rzeczy
- • Umowa pożyczki pieniężnej
- • Umowa pożyczki rzeczowej (rzeczy oznaczone co do gatunku)
- • Umowa darowizny (gdy dotyczą przejęcie długów obdarowanego lub zobowiązań darczyńcy)
- • Umowa dożywocia
- • Umowa spółki
- • Umowa depozytu nieprawidłowego (przechowywanie cudzych pieniędzy z możliwością dysponowania nimi)
- • Umowa o podział spadku
- • Umowa o zniesienie współwłasności (o ile dotyczy spłat/dopłat)
- • Ustanowienie hipoteki
- • Ustanowienie użytkowania odpłatnego
- • Ustanowienie odpłatnej służebności
Opodatkowaniu podlegają również zmiany wyżej wskazanych umów, o ile powodują podniesienie podstawy opodatkowania. Także orzeczenia sądów i ugody o skutkach analogicznych do czynności cywilnoprawnych są obłożone podatkiem PCC.
Obowiązkowi podatkowemu z innego tytułu podlega strona czerpiąca z umowy zysk – np. pożyczkodawca zarabiający na odsetkach. Fakt ten powinien być wykazany w odpowiednim zeznaniu rocznym PIT 2018 - ID: 61
Stawki podatku PCC dla poszczególnych czynności
Stawki podatku od czynności cywilnoprawnych obowiązujące w określonych przypadkach są jasno wskazane w ustawie. I tak:
- • Zawarcie umowy sprzedaży rzeczy ruchomych, nieruchomości, prawa spółdzielczego własnościowego do lokalu mieszkaniowego, praw spółdzielczych do domu jednorodzinnego, lokalu w domu mieszkalnym, prawa użytkowania wieczystego podlega stawce 2%, zaś sprzedaż pozostałych praw majątkowych - stawce 1%
- • Zawarcie umowy dożywocia, zmiany, o dział spadku, zniesienie współwłasności, darowizny, przy przenoszeniu własności nieruchomości lub rzeczy ruchomych, prawa wieczystego użytkowania praw własnościowych spółdzielczych do lokalu mieszkalnego, praw spółdzielczych do lokali użytkowych, praw do domu jednorodzinnego lub lokalu w niewielkim domu mieszkalnym podlega stawce 2%, natomiast przy przenoszeniu własności innych praw majątkowych – stawce 1%
- • Ustanowienie w drodze umowy odpłatnego użytkowania, odpłatnej służebności, a także umowy pożyczki i depozytów nieprawidłowych podlegają stawce 1%
- • Umowy spółek podlegają stawce w wysokości 0,5%
- • Ustanowienie hipoteki celem zabezpieczenia wierzytelności istniejących podlega stawce 0,1% od kwoty zabezpieczonej wierzytelności, lub w przypadku wierzytelności o nieustalonej wysokości jest obłożone PCC w stałej kwocie 19 zł.
Termin zapłaty podatku
Od dnia powstania obowiązku podatkowego PCC należy wpłacić do właściwego Urzędu Skarbowego w ciągu 14 dni. Jeżeli czynność cywilnoprawna wykonywana jest w formie aktu notarialnego płatność zostaje naliczona i dokonana u notariusza i nie ma potrzeby dublowania opłaty w Urzędzie.
Konsekwencje niedokonania opłaty
W sytuacji nieuiszczenia należnego podatku PCC należy liczyć się z konsekwencjami. Stawka podatku rośnie do 20% jeżeli podatek nie został odprowadzony, a:
- • w toku postępowania podatkowego, kontroli skarbowej, postępowania kontrolnego lub czynności podatkowych zaistnieje sytuacja powołania się na umowę depozytu nieprawidłowego, pożyczki, ustanowienia lub zmiany użytkowania nieprawidłowego
- • pożyczkobiorca nie spełniwszy warunku udokumentowania otrzymania środków na rachunek bankowy powołuje się na zawarcie umowy pożyczki
Wyjątki zwolnione z podatku PCC
Od obłożenia wymienionych uprzednio czynności podatkiem PCC istnieją pewne wyjątki. Zwolnienie z PCC ma miejsce jeśli czynność cywilnoprawna dotyczy:
- • rzeczy ruchomych o wartości mniejszej lub równej 1000 zł
- • strony transakcji podlegającej podatkowi od towarów i usług lub z niego zwolnionej – w tej sytuacji transakcja dokumentowana jest fakturą.
Porady powstały przy współpracy z portalem Pitax.pl oferującym bezpłatną usługę rozliczania deklaracji PIT online.
(-)