W Jatwiezi Dużej trwają prace archeologiczne. Zdaniem specjalistów znajduje się tam grodzisko obronne kultury łużyckiej, środkowej i młodszej epoki brązu oraz młodszej epoki żelaza, sprzed ponad 2,5 tysiąca lat.
- Okazuje się, że mamy u siebie najstarsze ślady bytowania człowieka na Podlasiu - mówi Michał Matyskiel, burmistrz Suchowoli. - Bardzo się z tego cieszymy, to kolejny argument, aby promować nasz teren. Może w przyszłości uda nam się stworzyć u nas coś na kształt parku kulturowego, miejsca edukacji i promocji naszego dziedzictwa kulturowego. Z wypowiedzi archeologów można wywnioskować, że jest to bardzo cenne znalezisko, więc warto byłoby o to zadbać i wykorzystać. Teren będzie objęty ochroną konserwatorską, ponieważ należy do prywatnej osoby. W najbliższym czasie chcielibyśmy stworzyć tablicę informacyjną, tu w Jatwiezi i w Centrum Trzech Kultur, które niebawem otwieramy. Będziemy chcieli stworzyć mapę cyfrowa tego miejsca, opisać go dokładnie, być może uda nam się także stworzyć wstępną makietę. Jatwieź ma też swoją historię, sama nazwa pochodzi od Jaćwingów, żyli oni w XII wieku naszej ery. Mamy tu ślady kurhanów, podejrzewamy także istnienie tu cmentarza Jaćwingów, chociaż nie do końca to zostało jeszcze potwierdzone. A teraz okazuje się, że na tym terenie są jeszcze starsze ślady bytowania należące do kultury łużyckiej.
Archeolodzy wykopali m.in. fragmenty naczyń, ceramiki i krzemienia.
- Nasz kolega z Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie analizuje wszystkie numeryczne modele terenu Podlasia i robi katalog wyrobisk – tłumaczy Aleksander Piasecki z Muzeum Podlaskiego. - Znalazł już ponad 70 wyrobisk, naszą uwagę zwróciło to, że znajdują się one w dolinach, są regularne, okrągłe. To co tu widzimy nazywamy roboczo założeniem obronnym kultury łużyckiej z późnej epoki brązu. To okrągły majdan otoczony wałem i fosą. Średnica obiektu ma około 80 metrów, sam majdan zajmował około 10 – 12 arów. Na chwilę obecną datujemy to jedynie zabytkami, które znaleźliśmy, charakterystyczną ceramiką z tamtego okresu. Zostaną pobrane próbki do badań, aby dokładnie określić czas.
Jak podaje Wikipedia, ludność kultury łużyckiej (1350 - 400 r. p.n.e.) zajmowała się głównie uprawą ziemi i hodowlą zwierząt. Rośliny uprawiane to głównie zboża (pszenica, jęczmień i proso). Znano także groch, bób i soczewicę oraz len i mak. Jako narzędzia do uprawy roli służyły motyki wykonane z fragmentów poroża zwierząt oraz radła wykonane z drewna, którymi za pomocą zwierząt orano ziemię. Hodowano bydło rogate, owce, świnie i konie. Funkcjonowała obróbka kości, drewna, gliny, poroża, krzemienia, kamienia, wytwórczość ceramiczna, tkacka oraz obróbka włókien. Przez cały okres trwania kultury łużyckiej rozwinięte było także odlewnictwo, najprawdopodobniej mające już wtedy status odrębnego rzemiosła. Świadczy to o dużej roli handlu, bowiem cała wytwórczość metalurgiczna bazowała najprawdopodobniej na surowcu importowanym. Największą rolę odegrał handel dopiero we wczesnej epoce żelaza, kiedy grupa śląska kultury łużyckiej najprawdopodobniej przejęła kontrolę nad paneuropejskim szlakiem handlowym, czyli tak zwanym szlakiem bursztynowym wiodącym od północnych wybrzeży Morza Adriatyckiego, poprzez obszary naddunajskie, a następnie ku Bramie Morawskiej, lądem przez Śląsk, po czym Odrą do Morza Bałtyckiego. Funkcjonowała formę pochówku ciałopalnego w popielnicach zakopywanych w ziemię. Najbardziej znaną osadą kultury łużyckiej jest Biskupin.
Na terenie Sokólszczyzny znajduje się wiele grodzisk wczesnośredniowiecznych (m.in. Łosośna, Bachamtówka, Milewszczyzna, Trzcianka). To odkryte w Jatwiezi Dużej jest datowane na VIII-VI wiek p.n.e.
CZYTAJ TEŻ: Gdzie była osada? Archeolodzy na wizji lokalnej w Trzciance [FOTO]
Halina Raducha
Jatwieź Duża. Prace archeologów: