To było jedna z większych bitew partyzanckich na Sokólszczyźnie. W lipcu 1945 roku NKWD i UBP otoczyło i rozbiło pod Kraśnianami oddział sierżanta Władysława Janczewskiego "Lalusia" z Nowogródczyzny. Dziś spotkanie na ten temat zorganizował Klub Historyczny im. kpt. Franciszka Potyrały "Oracza".
Sala sokólskiej kawiarni "Lira" wypełniła się po brzegi gośćmi. Zaprezentowano film z archiwum Instytutu Pamięci Narodowej "W drodze do Ojczyzny", wyświetlony też został dokument z uroczystości odsłonięcia pomnika w lesie kraśniańskim w 1995 roku. Spotkanie zakończyło się dyskusją.
- Cieszy nas to, że na spotkanie przyszło tak wiele osób. To świadczy o tym, że ludzie chcą wiedzieć, kim są i jaka jest ich historia. Z inicjatywy burmistrza Stanisława Małachwieja oraz zastępcy Piotra Bujwickiego posprzątano pomnik w lesie pod Kraśnianami oraz miejsce w jego pobliżu. Warto tam pojechać, zapalić znicz w miejscu, gdzie zginęło 11 żołnierzy. Grób żołnierzy "Lalusia" jest z kolei na cmentarzu w Sokółce. Trzeba popularyzować takie akcje, aby pamięć trwała, bo to jedno z ważniejszych wydarzeń w naszej lokalnej historii - powiedział nam Krzysztof Oszer, jeden z założycieli Klubu Historycznego im. Franciszka Potyrały "Oracza"
Podczas spotkania zbierano także podpisy pod apelem, aby użycie sformułowania "polskie obozy koncentracyjne" było karalne. Akcja ta zainicjowana została przez obecnego w "Lirze" posła PiS Dariusza Piątkowskiego.
Latem 1945 roku oddział "Lalusia" szedł z Nowogródczyzny do Polski w nowych granicach. Żołnierze Linię Curzona przekroczyli 25 lipca 1945 roku w pobliżu wsi Klimówka. Zostali oni zaatakowani najpierw przez pograniczników, a później przez Sowietów w pobliżu Malawicz. Po oderwaniu się od przeciwnika żołnierze zatrzymali się na odpoczynek w lesie koło wsi Kraśniany. Tam zostali okrążeni przez jednostki NKWD oraz KBW i UBP z Sokółki. W walce pod Kraśnianami miało polec kilkunastu żołnierzy "Lalusia", czterech wzięto do niewoli. Części z nich udało się przebić do Puszczy Knyszyńskiej. Tam oddział został rozformowany, a żołnierze zaopatrzeni w fałszywe dokumenty rozjechali się, głównie na Ziemie Odzyskane.
(SzW)
Spotkanie poświęcone bitwie pod Kraśnianami i oddziałowi "Lalusia". Zdjęcia:
"W drodze do Ojczyzny". Wideo: