Aleksander Leopold Kossaczewski przez kilkadziesiąt lat pełnił służbę w Sokółce. Brał udział w walkach o Pałac Zimowy w Petersburgu. Z bolszewickiego więzienia wypuścił go Feliks Dzierżyński. Przypominamy historię 63. uglickiego pułku piechoty.
63. uglicki pułk piechoty stacjonował w Sokółce przez 32 lata. Został sformowany 1 października 1708 roku na polecenie cara Piotra I Wielkiego. Pierwotnie jego siedzibą było miasto Uglicz, położone na północ od Moskwy. W grudniu 1883 roku jednostka została przebazowana z Pińska do Sokółki. Początkowo w mieście stacjonował tylko sztab pułku i 4 batalion. W maju 1886 roku rozpoczęła się budowa koszar na Sobaczyńcach (dziś Zielone Osiedle), która trwała około trzy lata. W 1887 roku pułk w całości stacjonował już w nowo wybudowanych koszarach. Garnizon sokólski liczył około 1900 żołnierzy.
Materialną pamiątką po pułku są groby zmarłych żołnierzy, pochowanych na cmentarzu prawosławnym. Są tu nagrobki siedmiu oficerów, dwóch lekarzy wojskowych, pisarza pułkowego, podoficera i szeregowego. Na cmentarzu rzymsko-katolickim pochowany jest natomiast najwyższy rangą zmarły oficer, podpułkownik Korotkiewicz.
W czasie stacjonowania w Sokółce pułk brał udział w manewrach: w 1886 roku koło Brześcia Litewskiego, w 1889 roku koło Słonimia, w 1897 roku koło Białegostoku. Były także manewry Okręgów Warszawskiego i Wileńskiego: w 1901 roku koło Siedlec oraz w 1903 roku koło Włodawy.
W roku 1889 żołnierze pułku byli zatrudnieni przy budowie strategicznej szosy Wysokolitewskie-Prużany.
W 1904 roku kilkunastu oficerów i jedna rota pułku zostali odkomenderowani na Daleki Wschód na wojnę japońską.
25 marca 1891 roku pułk otrzymał nazwę: 63 Uglicki generał-feldmarszałka Apraksina Pułk Piechoty. W czasie stacjonowania pułku w Sokółce jego dowódcami byli: 1880 do 1886 – płk Dymitr GEC
1886 do 1889 - płk Wiktor von RIBEN
1889 do 1893 - płk BARANOWSKI
1893 do 1894/1896 - płk Wasyl SENDECKI
od 3 marca 1894/1896 do 1901 - płk baron von FUNK
1901-1902 - płk DIATAPOWICZ
1902 do 12 listopada 1907 - płk Dymitr KAZIN
12 listopada 1907 do 18 kwietnia 1908 - płk Konstanty BICIUTKO
7 sierpnia 1908 do 7 września 1912 - płk szt. gen. Konstanty LINDA
7 września 1912 do 24 sierpnia 1914 płk Paweł TUROW
4 września 1914 do 16 lipca 1915 –płk BOGDASAROW.
1 września 1908 roku na stanie pułku było 55 oficerów, w tym dwóch pułkowników, czterech podpułkowników, 16 kapitanów, 9 sztabskapitanów, 8 poruczników i 16 podporuczników. Pułk składał się z 16 rot (kompanii) tworzących cztery bataliony. Dowódcy batalionów: 1. ppłk Mikołaj GORBACZEWSKI, 2. ppłk Arkadiusz DAWIDOWICZ, batalionu 3. kpt. Bronisław BUJNIEWICZ, batalionu 4. ppłk Jan CHŁUSOWICZ.
Latem 1914 roku 63. pułk wyruszył na front. Jednostka toczyła walki z Niemcami m.in. w bitwie pod Łodzią w listopadzie i grudniu 1914 roku.
28 stycznia 1915 roku rozpoczyna się ewakuacja Sokółki na wschód. Ostatnie jednostki uglickiego pułku opuszczają sokólskie koszary w kwietniu 1915 roku. Pozostaje tu jedynie miński oddział piechoty. W maju 1915 roku przybywa do koszar 83 rezerwowy batalion piechoty. Pułk został rozformowany w 1918 roku.
Zmarli w Sokółce oficerowie pułku pogrzebani są na cmentarzu prawosławnym w wydzielonej kwaterze. Pomniki nie mają krzyży, gdyż zostały poutrącane przez bolszewików w 1940 roku. Spoczywają tam:
lekarz Aleksiej Andrejewicz Koszelów + 13.11.1886 r.
sztabskapitan Andrei Abramowicz Gromyko + 21.3.1888 r.
sztabskapitan Nikołaj Dementowicz Jewstratow + 2.9.1889 r.
porucznik Mikołaj Zarucki + 23.12.1890 r.
podporucznik Jan Chanowski + 30.3.1892 r.
porucznik Włodzimierz Nikołajewicz Knorring + 7.1.1897 r.
kapitan Mikołaj Michajłowicz Zatoński + 2.1.1908 r.
Poza kwaterą są pochowani wojskowi:
sztabskapitan Aleksander Nikołajewicz Sobolewski + 17.7.1900 r.
pisarz Wasilij Filipowicz Komarow + 16.5.1911 r.
podpraporszczyk Roman Michałowicz Kołbasowski + 17.4.1910 r.
lekarz Julian Żypowski 21.12.1896 r. (czytaj tekst Z miłości do Marii popełnił samobójstwo)
szer. 16 roty Chałaf Ariutiunowicz Arakieljanc + 16.4.1910 r.
Na cmentarzu rzymsko-katolickim spoczywają zaś doczesne szczątki podpułkownika Antona Wikientiewicza Korotkiewicza (+ 3.10.1898 r.).
W Sokółce służbę pełnił Aleksander Leopold Kossaczewski. W tym czasie zmarły jego dzieci Adaś i Halinka. Rodzice wystawili im piękny pomnik. Do dziś znajduje się on na cmentarzu rzymsko-katolickim (pisaliśmy o tym w tekście Adaś zmarł na zakażenie krwi, Halinka na zapalenie płuc ).
Kapitan był w służbie od 1879 roku. Po ukończeniu Odesskiej Junkierskiej Szkoły Piechoty awansowany został do stopnia chorążego. Otrzymał przydział służbowy do 63 Uglickiego Pułku Piechoty. W czasie służby awansowany na stopień: podporucznika, porucznika, sztabskapitana i kapitana. Dowódca 14 kompanii na dzień 1 stycznia 1909 roku. W czasie Rewolucji Październikowej w stopniu pułkownika, został ranny podczas szturmu Pałacu Zimowego. Aresztowany. Dzięki interwencji Feliksa Dzierżyńskiego zwolniony z aresztu. W 1920 roku wyjechał z Rosji do Polski. Jego żoną była Maria z Kozłowskich z Żytomierza.
(mab)
Na zdjęciach w fotogalerii poniżej:
Odznaka pułkowa, emaliowna ze złotym obramowaniem
Sztandar pułku nadany w 1856 r.
Nieśmiertelnik nr 13, żołnierza 6 roty
Oficerowie 1, 3 i 4 batalionu
Oficerowie 2 batalionu
W koszarach funkcjonowała cerkiew garnizonowa; została ona poświęcona 1 października 1891 r., mogła pomieścić ok. 800 wiernych
Pomnik zmarłych Adasia i Halinki
Płk Aleksander-Leopold Kossaczewski oraz Maria z Kozłowskich Kossaczewska; dwa ostatnie zdjęcia pochodzą z archiwum Danuty Kossaczewskiej-Zuralskiej, wnuczki Aleksandra
Czytaj też:
To była elitarna jednostka. Stacjonowała w Sokółce