Pruski słup graniczny czy kapliczka? Według niektórych jest to miejsce pochówku żołnierzy napoleońskich chorych na cholerę. Do tej pory nie ustalono ostatecznie historii tego obiektu. Wiadomym jest natomiast, że budowla ta, wpisana do rejestru zabytków, od lat niszczeje.
Budowla znajduje się kilkaset metrów od drogi krajowej nr 19 w kierunku Kuźnicy. Stoi na niewielkim wzniesieniu przy drodze do Wołkusz. To kolumna, która ma około czterech metrów wysokości i przykryta jest czterospadowym daszkiem, krytym czerwoną dachówką, zwieńczonym metalowym krzyżem.
W wydawnictwie z końca XIX w. poświęconym rodzinie Bouffałów (właścicielom dworu w Wołkuszach), czytamy iż: „jest to kapliczka postawiona na miejscu cerkwi wybudowanej przez Wasila Doroszkiewicza Bouffała”. Autor artykułu przypuszcza, że była to cerkiew św. Jana Ewangelisty, ponieważ we wnęce był umieszczony orzeł - symbol tego właśnie apostoła. Wiadomo również, że... kiedyś istniała Wołkuska Ikona Matki Bożej, która przyciągała mieszkańców z całej Grodzieńszczyzny. Orła dawno już nie ma, a legenda głosi, że zniszczyli tamtejsi pastrze trzody, którzy rzucali w niego kamieniami.
Według informacji właściciela terenu, w latach 60. ubiegłego wieku w środku kapliczki miał się znajdować wizerunek matki karmiącej pięcioro orląt, który został skradziony. Inna wersja mówi o zakopanym skarbie i amatorach złota, którzy prowadzili tu rozkopki.
Mimo zapowiedzi różnych instytucji o zainteresowaniu się dalszym losem budowli, zabytek ten wciąż niszczeje i czeka na konserwację. W 2011 roku „Kurier Sokólski” zainteresował sprawą ówczesnego wójta Kuźnicy, wojewódzkiego konserwatora zabytków i sokólskie starostwo. Od tamtej pory nic się jednak nie zmieniło.
- Na razie nie mamy pieniędzy na ten cel. Wymaga to zabezpieczenia sporej kwoty w budżecie gminy, ale myślimy o konserwacji tego obiektu. Zgłaszał to nam również właściciel tego terenu. Najlepiej, aby gmina przejęła ten kawałek działki - mówi Paweł Mikłasz, wójt Kuźnicy.
Powstanie kapliczki datowane jest na XVIII wiek. Jest ona wpisana do rejestru zabytków województwa podlaskiego, jako jeden z sześciu zabytków w gminie Kuźnica. Na pierwszy rzut oka dość krucha budowla przetrwała już kilkaset lat, choć bez wątpienia chyli się ku upadkowi. Uchronić przed tym może ją jedynie kosztowna renowacja.
(mby)
Kapliczka w Wołkuszach: