Wieś Kruszyniany, gdzie znajduje się zabytkowy meczet i mizar, czyli muzułmański cmentarz musimy chronić, to wyjątkowe miejsce - powiedziała wczoraj w Białymstoku wiceminister kultury Magdalena Gawin, gdzie wzięła udział w spotkaniu na temat ochrony tego miejsca.
- W związku z planowanymi inwestycjami, dotyczącymi budowy ferm przemysłowych drobiu w odległości około 1400 metrów od granicy ochrony konserwatorskiej Kruszynian (gdzie mizar i meczet uznane zostały przez Prezydenta RP za Pomnik Historii) postanowiłam o zorganizowaniu zamkniętego spotkania merytorycznego z udziałem prof. Magdaleny Gawin, Generalnego Konserwatora Zabytków, wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego na temat dalszych możliwych i szerszych form ochrony wartości kulturowych związanych z tą miejscowością. Zasadniczo podczas dyskusji rozważane były dwie koncepcje ochrony – utworzenia w tym miejscu Parku Kulturowego oraz Parku Krajobrazowego - powiedziała prof. Małgorzata Dajnowicz, Podlaski Wojewódzki Konserwator Zabytków.
CZYTAJ: SKO uchyliło decyzję burmistrz w sprawie budowy kurników
Uczestnicy spotkania wspólnie wypracowali kompromis dotyczący możliwych form ochrony Kruszynian. Chodzi o utworzenie parku kulturowego lub parku krajobrazowego. Oba warianty będą teraz konsultowane z udziałem samorządu lokalnego i mieszkańców.
W spotkaniu roboczym, które odbyło się w Wojewódzkim Urzędzie Ochrony Zabytków w Białymstoku wziął udział także wojewoda podlaski Bohdan Paszkowski, wicemarszałek województwa podlaskiego Wiesława Burnos, starosta sokólski Piotr Rećko, burmistrz Krynek Jolanta Gudalewska, radca minister ds. konserwatorskich Zbigniew Maj, zastępca Podlaskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków mec. Małgorzata Kierzkowska, przewodniczący Muzułmańskiej Gminy Wyznaniowej w Kruszynianach Bronisław Talkowski oraz przedstawicielka Stowarzyszenia „Dolina Nietupy” Kaja Kojder.
Wiceminister kultury Magdalena Gawin powiedziała na konferencji prasowej, że robocze spotkanie, w którym wzięli udział przedstawiciele różnych środowisk jest sukcesem.
- Zgodziliśmy się wszyscy razem, że Kruszyniany są wyjątkowym miejscem - mówiła.
Przypomniała, że Kruszyniany i Bohoniki to Pomniki Historii.
- To są najwyższe możliwe wyróżnienia, najwyższa forma ochrony, równoznaczna z listą UNESCO. Pomniki Historii są wręczane jako ta wyjątkowa wartość dla polskiego dziedzictwa przez prezydenta RP – powiedziała Magdalena Gawin.
Kruszyniany - materialne źródło dziejów Tatarów Polskich
Kruszyniany – wieś położona na wschodnich krańcach województwa podlaskiego, zamieszkana zarówno przez muzułmanów, jak i mniejszość chrześcijańską. Znajdujący się tam zabytkowy meczet i cmentarz muzułmański stanowią materialne źródło dziejów Tatarów Polskich. Są dowodem bogactwa kulturowego i tolerancji religijnej Rzeczpospolitej Obojga Narodów oraz świadectwem wielowiekowego funkcjonowania społeczności muzułmańskiej w państwie chrześcijańskim. Zarówno meczet, jak i cmentarz mają status Pomnika Historii.
Ochroną konserwatorską objęty jest także historyczny układ przestrzenny wsi Kruszyniany (tzw. układ ruralistyczny), a co za tym idzie - pozostaje on od wielu lat pod stała kontrolą Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Białymstoku. Teren ten obejmuje przestrzenne założenie wiejskie zawierające zespoły budowlane i pojedyncze budynki, rozmieszczone w układzie historycznych podziałów własnościowych i funkcjonalnych, w tym ulic lub sieci dróg (tak art. 3 ust 12 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami).
gov.pl. MKiDN
opr. (mby)
Wiceminister kultury z wizytą w Kruszynianach i Białymstoku (gov.pl):